زمینه بالینی

بیماری هانتینگتون به افتخار دکتر George Huntington که این بیماری را در سال 1872 برای اولین بار توصیف کرد، نامگذاری شد. هانتینگتون یک بیماری ژنتیکی تخریب کننده سلول های سیستم اعصاب مرکزی به صورت پیشرونده است که با ناهنجاری های حرکتی غیرارادی (chorea)، مشکلات شناختی و تغییرات ذهنی شامل آسیب به حافظه و عدم تمرکز، اختلال در تکلم، حرکات ناموزون صورت، تغییرات رفتاری و شخصیتی مشخص می شود. علایم بیماری در نتیجه فقدان سلول های نورونی در نواحی خاصی از مغز است که معمولا همراه با بروز علایم  در افراد بیمار در سن 30 تا 50 سال می باشد. طول متوسط بیماری تقریبا 15 تا 20 سال است.

البته نوعی از بیماری هانتینگتون با سن شروع در نوجوانی (juvenile -onset Huntington disease) است که در این وضعیت به جای حرکات chorea، انعطاف ناپذیری وسفتی همراه با کاهش حرکات ارادی و عدم تعادل وجود دارد. افت تحصیلی ناگهانی در بیمار و بروز ناهنجاری‌های رفتاری در او مشاهده می شود که معمولا با حملات صرع همراه است. طول متوسط بیماری 10 تا 15 سال است.

زمینه ژنتیکی:

هانتینگتون دارای توارث اتوزومی غالب همراه با سن بروز متغیر است. قابل ذکر است که بیماری اغلب افزایش شدت (anticipation) نشان می دهد، به این صورت که بیماری در نسل بعدی شدیدتر وسن بروز کمتری دارد به خصوص اگر بیماری توسط  پدر منتقل شده باشد.

این بیماری در نتیجه افزایش در تکرارهای پلی گلوتامینی CAG  در ناحیه 5′ اگزون اول ژن HTT در موقعیت 4p16 می باشد. این ژن کدکننده پروتئین هانتینگتین است، اگرچه عملکرد دقیق این پروتئین هنوزناشناخته است اما به نظر می رسد نقش مهمی در عملکرد سلول های نورون های مغزی داشته باشد. در واقع افزایش تکرارهای CAG در توالی DNA و متعاقبا افزایش تکرارهای اسیدآمینه گلوتامین در پروتئین حاصل، پروتئین را مستعد تشکیل توده های درون سلولی می کند که برای سلول ها به ویژه نورون ها سمی است.

در شکل زیرارتباط بین میزان تکرارهای CAG و بروز بیماری مشخص شده است.

آلل های حاوی 27-35 تکرار CAG در ژن HTT مرتبط با تظاهرات بیماری نیست. با این وجود ، افرادی با این تعداد تکرار به دلیل ناپایداری میوزی و افزایش تعداد تکرارها ( بیش از 36 تکرار) ، در معرض ریسک داشتن فرزندی مبتلا خواهند بود. قابل ذکر است افرادی با 36-39 تکرارCAG ممکن است علایم بیماری را نشان ندهند (reduced penetrance)، در حالیکه افرادی با40  تکرار یا بیشتر تقریبا همیشه علایم بیماری را نشان می دهند.

روش‌های تشخیص مولکولی

1. PCR

2. Triplet Repeat Primed PCR

3. Southern blot 

 

نمونه مورد آزمایش

• خون

• مایع آمنیوتیک

 

مدت زمان انجام آزمایش

2-3  هفته

References

McColgan P, Tabrizi SJ. Huntington's disease: a clinical review. European Journal of Neurology 2017

Jama M, Millson A, Miller CE, Lyon E. Triplet repeat primed PCR simplifies testing for Huntington disease. The Journal of Molecular Diagnostics 2013; 15(2): 255-262    Genetics Home Reference (https://ghr.nlm.nih.gov)

http://genetics4medics.com/huntington-disease.html