دسته بندی مطالب

تشخیص ژنتیک مولکولی مشاوره ژنتیک و بالینی تشخیص سیتوژنتیک تشخیص سیتوژنتیک مولکولی

آلبینیسم چشمی پوستی (OCA: Oculocutaneous albinism)

| تعداد بازدید : 7688

آلبینیسم چشمی پوستی

آلبینیسم چشمی پوستی گروهی از اختلالات وراثتی است که با کاهش یا فقدان کامل رنگدانه ملانین در پوست، مو و چشم ها توصیف می شود. این شرایط به علت وقوع موتاسیون های خاص در ژن های مورد نیاز برای تولید رنگدانه و در سلول های اختصاصی به نام ملانوسیت ها ایجاد می شوند. عدم وجود ملانین یا عدم وجود مقدار کافی از این رنگدانه به رشد و نمو غیر طبیعی چشم ها منتج می شود. هفت نوع (OCA1-7) OCA وجود دارند که به واسطه موتاسیون در هفت ژن مختلف ایجاد می شوند. ابتلا به آلبینیسم چشمی پوستی وراثتی بوده و نحوه وراثت آن اتوزومال مغلوب می باشد.

آلبینیسم چشمی پوستی (OCA: Oculocutaneous albinism)

بحث کلی

آلبینیسم چشمی پوستی (OCA: Oculocutaneous albinism) گروهی از اختلالات وراثتی است که با کاهش یا فقدان کامل رنگدانه ملانین در پوست، مو و چشم ها توصیف می شود. این شرایط به علت وقوع موتاسیون های خاص در ژن های مورد نیاز برای تولید رنگدانه و در سلول های اختصاصی به نام ملانوسیت ها ایجاد می شوند. عدم وجود ملانین یا عدم وجود مقدار کافی از این رنگدانه به رشد و نمو غیر طبیعی چشم ها منتج می شود و این رخداد در نهایت به اختلالات بینایی منتهی می گردد. به علاوه پوست روشن نسبت به آسیب های ناشی از نور خورشید مانند سرطان پوست بسیار حساس است. تغییرات ایجاد شده در سیستم بینایی شامل نیستاگموس (حرکت نوسانی و غیر ارادی چشم ها)، انحراف چشم و نورگزیری (حساسیت به نور) می باشند. سایر تغییرات شامل Foveal hypoplasia و مسیریابی نادرست اعصاب نوری می باشد. تمامی افراد مبتلا به OCA دچار تغییرات فوق الذکر می شوند اما مقدار رنگدانه پوست، مو و عنبیه می تواند بسته به ژن یا نوع موتاسیون متغیر باشد. هفت نوع (OCA1-7) OCA وجود دارند که به واسطه موتاسیون در هفت ژن مختلف ایجاد می شوند. ابتلا به آلبینیسم چشمی پوستی وراثتی بوده و نحوه وراثت آن اتوزومال مغلوب می باشد.

 

علائم و نشانه هایآلبینیسم چشمی پوستی  (OCA)

به دنبال شرایط ایجاد شده مشکلات متعددی برای سیستم بینایی به وجود می آیند. این مشکلات شامل حرکت غیرارادی چشم ها به سمت عقب و جلو (نیستاگموس)، کاهش رنگدانه عنبیه (شفافیت بسیار زیاد عنبیه)، کاهش رنگدانه رتینال، رشد و نمو ناقص ماکولا (هیپوپلازی ماکولا) هستند که به رشد و نمو غیر طبیعی گودی مرکز چشم (سطحی از چشم که مسئول شدت بینایی است)، ضعیف شدن شدت بینایی، و بروز اختلال در ارتباطات اعصاب بین رتینا تا مغز (ممانعت از حرکت همزمان چشم ها (انحراف چشم) و کاهش دید سه بعدی منتج می شوند. شدت بینایی در افراد می تواند بین 20/60 تا 20/400 باشد، که معمولا به مقدار رنگدانه موجود در چشم بستگی دارد. معمولا افرادی که رنگدانه بیشتری دارند، از شدت بینایی بهتری برخوردار هستند.

آلبینیسم چشمی پوستی نوع 2 (OCA2) با مشکلات بینایی مشابه با موارد ذکر شده در OCA1 همراه است. افراد مبتلا به OCA2  طیف وسیعی از تیرگی پوست را دارند که تا اندازه ای وابسته به زمینه ژنتیکی این افراد و موتاسیون های ایجاد شده در آن ها است. معمولا رنگ مو کاملا سفید نیست و در پوست تا اندازه ای رنگدانه وجود دارد اما رنگ پوست معمولا نسبت به وابستگان فامیلی روشن تر است. در افرادی که در معرض آفتاب شدید هستند خال های تیره و لکه های پوستی به وجود می آید. این عارضه در افراد مبتلا به سایر انواع OCA رخ نمی دهد.کاهش رنگدانه پوست در آفریقایی ها و آفریقایی-آمریکایی ها مشهود است اما در جمعیت هایی که رنگ پوست آن ها روشن تر است، کاهش رنگدانه پوست کمتر مشخص است، اما در هرصورت رنگ پوست افراد مبتلا به این عارضه قهوه ای نمی شوند OCA .قهوه ای نوعی OCA است که در آن رنگ مو و پوست تیره تر است. این نوع OCA  تنها در افراد با اجداد آفریقایی گزارش شده است OCA .با وقوع موتاسیون هایی در ژن OCA2 همراه است .این ژن قبلا P  نیز نامیده می شد.

آلبینیسم چشمی پوستی  نوع 3 (OCA3) برای نخستین بار در جمعیتی آفریقایی توصیف شد. افراد مبتلا به این بیماری پوست قرمز تا قهوه ای متمایل به قرمز، چشمانی فندقی یا قهوه ای دارند، این شرایط اولین بار آلبینیسم قرمز کمرنگ نامیده شد. امروزه OCA3 در سایر جمعیت ها به خصوص در جوامع با اجداد آسیایی مانند چینی ها و ژاپنی ها و نیز افراد هندی آسیایی و ساکنین اروپای شمالی نیز شناسایی شده است. افراد آسیایی که به این نوع آلبینیسم مبتلا هستند، می توانند موی بور با ابروهایی به رنگ قهوه ای روشن و پوستی روشن تر از والدین خود داشته باشند. با بالا رفتن سن، تیره شدن مو و پوست افزایش می یابد. مشکلات بینایی به اندازه OCA1 یا OCA2 شدید نیستند. ممکن است علائمی مانند نیستاگموس و نورگریزی وجود نداشته باشند.OCA3 با جهش هایی در ژن کد کننده پروتئین مرتبط با تیروزیناز 1 (TYPR1) همراه است.

آلبینیسم چشمی پوستی نوع 4 (OCA4) با ویژگی های فیزیکی که مشابه با ویژگی های OCA2 هستند توصیف می شود. رنگ مو افراد مبتلا به OCA4 می تواند از زرد تا قهوه ای متغیر باشد. شدت بینایی بین 20/30 تا 20/400 بوده و بسته به مقدار رنگدانه متفاوت است، اما معمولا شدت بینایی بین 20/100 تا 20/200 می باشد. دید فرد معمولا تا پس از دوران کودکی بدون تغییر است OCA4برای نخستین بار در افراد با اجداد ترک شناسایی شد، همچنین این بیماری در جوامع آسیایی مانند ژاپنی ها و کره ای ها و نیز افراد آلمانی یافت شده است، OCA4 با وقوع موتاسیون هایی در ژن SLC45A2 که قبلا MATP نامیده می شد همراه است. این ژن کدکننده پروتئین ناقل متصل به غشاء است.

 

علل بروز  آلبینیسم چشمی پوستی (OCA)

ملانین رنگدانه اصلی مسئول ایجاد رنگ پوست، مو و چشم ها است. رنگدانه های ملانینی دو نوع هستند، یوملانین قهوه ای-سیاه و فوملانین زرد-قرمز. تمامی رنگدانه های ملانینی ترکیبی از این دو نوع رنگدانه هستند. رنگدانه ملانین در سلول های تخصص یافته ای به نام ملانوسیت ها تولید می شوند. وقوع موتاسیون ها در ژن های مسئول تولید پروتئین های ضروری جهت تولید رنگدانه ملانین در ملانوسیت ها به کاهش یا فقدان رنگدانه ملانین در پوست، مو و چشم های افراد مبتلا منتج شده و این وضعیت آلبینیسم چشمی پوستی (OCA) نامیده می شود. ابتلا به آلبینیسم چشمی پوستی وراثتی بوده و نحوه وراثت آن اتوزومال مغلوب می باشد. اختلالات ژنتیکی مغلوب زمانی رخ می دهند که فرد از هر والد خود یک ژن غیر طبیعی مربوط به یک صفت را به ارث می برد. اگر فرد یک ژن نرمال و یک ژن مربوط به بیماری را به ارث ببرد، آن گاه این فرد حامل بیماری خواهد بود، اما معمولا این فرد علائم بیماری را بروز نخواهد داد. در هر بارداری، ریسک انتقال ژن بیماری به وسیله دو فرد حامل، و بنابراین، داشتن یک فرزند مبتلا 25% است. ریسک داشتن فرزندی که شبیه پدر و مادر خود حامل بیماری باشد 50% است. شانس داشتن فرزندی با ژنتیک کاملا سالم نیز معادل 25% است. ریسک ابتلا به این بیماری در مردان و زنان یکسان است.

هفت ژن مرتبط با انواع مختلف OCA شناسایی شده اند. هر یک از این ژن ها در تولید رنگدانه ملانین در سلول هایی که ملانوسیت نامیده می شوند حائز اهمیت هستند، ملانوسیت ها در پوست، فولیکول مو، عنبیه و رتینای چشم وجود دارند. در تیره شدن پوست و مو، ملانوسیت رنگدانه ملانین را به کراتینوسیت انتقال می دهد، کراتینوسیت سلولی است که مسئول رنگ پوست و مو می باشد. رنگدانه چشم در عنبیه و در اپیتلیوم رنگدانه رتینال تولید می شود.

 

انواع مختلف آلبینیسم چشمی پوستی

آلبینیسم چشمی پوستی نوع (OCA1)I

آلبینیسم چشمی پوستی نوع 1 (OCA1) با کاهش تولید ملانین در پوست، مو و چشم ها مرتبط است. دو نوع OCA1 وجود دارد. افراد مبتلا به OCA1A کاملا فاقد رنگدانه ملانین می باشند، و این وضعیت به سفیدی مو و پوست در بدو تولد منجر می شود، به علاوه عنبیه ها نیز با گذشت زمان تیره تر می شوند. شدت بینایی در افراد می تواند 20/200 تا  20/400باشد. افراد مبتلا به OCA1B در بدو تولد رنگ موی سفید یا زرد روشن و پوستی سفید دارند که با گذشت زمان تیره تر می شود، همچنین ممکن است به مرور زمان رنگ عنبیه ها از آبی روشن به سبز یا قهوه ای تغییر یابد. افراد مبتلا به OCA1B دید بهتری نسبت افراد مبتلا به OCA1A  دارند.

OCA1 با ناهنجاری ها (موتاسیون هایی) در ژن تیروزیناز (TYR) همراه است. ژن TYR مسئول تولید آنزیم تیروزیناز است، تیروزیناز در تولید رنگدانه ملانین یک آنزیم کلیدی است. برخی از موتاسیون های TYR به تولید یک آنزیم تیروزیناز کاملا غیر فعال منتج شده و در این شرایط هیچ نوع رنگدانه ملانینی تولید نمی شود. این رخداد به بروز OCA1A منجر می گردد. موتاسیون های مختلف در TYR به تولید یک آنزیم تیروزیناز با فعالیت آنزیمی محدود منتج می شوند، اما با این وجود آنزیم همچنان قادر به تولید مقادیر اندکی از رنگدانه ملانین می باشد. این نوع OCA1A OCA1B نامیده می شود. در مورد OCA1B، با گذشت زمان رنگدانه ملانین در پوست، مو و چشم ها تجمع خواهد یافت.

آلبینیسم چشمی پوستی نوع (OCA2) II

آلبینیسم چشمی پوستی نوع 2 (OCA2) با مشکلات بینایی مشابه با موارد ذکر شده در OCA1 همراه است. افراد مبتلا به OCA2 طیف وسیعی از رنگ پوست دارند که تا اندازه ای وابسته به زمینه ژنتیکی این افراد و موتاسیون های ایجاد شده در آنها است. معمولا رنگ مو کاملا سفید نیست و در پوست تا اندازه ای رنگدانه وجود دارد اما رنگ پوست معمولا نسبت به وابستگان فامیلی روشن تر است. در افرادی که در معرض آفتاب شدید هستند خال های تیره و لکه های پوستی به وجود می آید. این عارضه در افراد مبتلا به سایر انواع OCA رخ نمی دهد.کاهش رنگدانه پوست در آفریقایی ها و آفریقایی-آمریکایی ها مشهود است اما در جمعیت هایی که رنگ پوست آن ها روشن تر است، کاهش رنگدانه پوست کمتر مشخص است، اما در هرصورت رنگ پوست افراد مبتلا به این عارضه تیره نمی شود. OCA قهوه ای نوعی OCA است که در آن رنگ مو و پوست تیره تر است. این نوع OCA تنها در افراد با اجداد آفریقایی گزارش شده است. OCA با وقوع موتاسیون هایی در ژن OCA2 همراه است (این ژن قبلا P نیز نامیده می شد). ژن OCA2 مسئول تولید پروتئین OCA2 است. عملکرد دقیق پروتئین OCA2 مشخص نیست، اما عقیده بر این است که پروتئین OCA2 در تنظیم حرکت تیروزین سوبسترا به داخل ملانوزوم و نیز تنظیم محیط داخلی ملانوزوم نقش مهمی ایفا می کند.

 

آلبینیسم چشمی پوستی نوع (OCA3)III

آلبینیسم چشمی پوستی  نوع 3 (OCA3) برای نخستین بار در جمعیتی آفریقایی مورد توصیف قرار گرفت. افراد مبتلا به این بیماری پوست قرمز تا قهوه ای متمایل به قرمز، چشمانی فندقی یا قهوه ای دارند، این شرایط اولین بار آلبینیسم قرمز کمرنگ نامیده شد. امروزه OCA3 در سایر جمعیت ها به خصوص در جوامع با اجداد آسیایی مانند چینی ها و ژاپنی ها و نیز افراد هندی آسیایی و ساکنین اروپای شمالی نیز شناسایی شده است. افراد آسیایی که به این نوع آلبینیسم مبتلا هستند، می توانند موی بور با ابروهایی به رنگ قهوه ای روشن و پوستی روشن تر از والدین خود داشته باشند. با بالا رفتن سن تیرگی پوست مو و پوست افزایش می یابد. مشکلات بینایی به اندازه OCA1 یا OCA2 شدید نیستند. ممکن است علائمی مانند نیستاگموس و نورگریزی وجود نداشته باشند. OCA3 با جهش هایی در ژن کد کننده پروتئین مرتبط با تیروزیناز 1 (TYPR1) همراه است.

OCA3 با موتاسیون هایی در ژن کدکننده پروتئین مرتبط با تیروزیناز 1 (TYRP1) همراه است. این ژن مسئول تولید پروتئین مرتبط با تیروزیناز 1 است، این پروتئین شبیه آنزیم تیروزیناز بوده، و در تولید ملانین نقش دارد. آنزیم TYPR بخشی از یک خانواده ژنی است که شامل تیروزیناز و پروتئین مرتبط با تیروزیناز 2 (TYRP2) نیز می باشد. آنزیم TYRP1 مسئول پیشبرد مراحل بعدی تولید رنگدانه ملانین (پس از مرحله نخست از عملکرد تیروزیناز) نیز می باشد.

 

آلبینیسم چشمی پوستی نوع IV (OCA4)

آلبینیسم چشمی پوستی نوع 4 (OCA4) با ویژگی های فیزیکی که مشابه با ویژگی های OCA2 هستند توصیف می شود. رنگ مو افراد مبتلا به OCA4 می تواند از زرد تا قهوه ای متغیر باشد. شدت بینایی بین 20/30 تا 20/400 بوده و بسته به مقدار رنگدانه متفاوت است، اما معمولا شدت بینایی بین 20/100 تا  20/100می باشد. دید فرد معمولا تا پس از دوران کودکی بدون تغییر است  .OCA4برای نخستین بار در افراد با اجداد ترک شناسایی شد، همچنین این بیماری در جوامع آسیایی مانند ژاپنی ها و کره ای ها و نیز افراد آلمانی یافت شده است،  OCA4 با وقوع موتاسیون هایی در ژن SLC45A2 که قبلا MATP نامیده می شد همراه است، این ژن کدکننده پروتئین ناقل متصل به غشاء بوده و متشکل از 12 مارپیچ غشا گذر است. عملکرد دقیق این پروتئین ناشناخته است، اما برای تولید طبیعی ملانین توسط ملانوسیت ضروری است.

 

آلبینیسم چشمی پوستی نوع (OCA5)V

 آلبینیسم چشمی پوستی نوع Vتنها در یک خانواده در پاکستان یافت شده است. افراد مبتلا به این نوع آلبینیسم موی طلایی رنگ، پوست سفید دارند، و مشکلات آن ها شبیه به مشکلات بیماران مبتلا به OCA1 است. شدت بینایی در این خانواد6/60 بود. ژن مسئول ایجاد OCA5 بر روی کروموزوم 4 (4q24) قرار دارد. در این موقعیت کروموزومی 14 ژن وجود دارند، اما ژن اختصاصی مسبب OCA5 هنوز مشخص نشده است.

 

 آلبینیسم چشمی پوستی نوع VI (OCA6)

آلبینیسم چشمی پوستی نوع VI (OCA6) با موی طلایی یا قهوه ای روشن تا قهوه ای تیره، پوست سفید و عنبیه های قهوه ای توصیف می شود، و با عنوان آلبینیسم چشمی پوستی اتوزومال مغلوب طبقه بندی شده است .افراد مبتلا به این بیماری در مقایسه با والدین خود از رنگدانه کم تری برخوردار هستند. تنها تعداد کمی از افراد مبتلا به این نوع آلبینیسم شناسایی شده اند، به علاوه تمامی علائم بالینی OCA مشخص نشده اند اما تصور می شود که افت شدت بینایی در این افراد به اندازه افراد مبتلا به OCA1 شدید نباشد.

 OCA6 با موتاسیون هایی در ژن SLC24A5 همراه است. ژن کدکننده SLC24A5 مسئول تولید یک پروتئین ناقل متصل به غشاء است. عملکرد دقیق این پروتئین ناشناخته باقی مانده است، اما مشخص شده که این پروتئین به خانواده پروتئین های مبادله کننده سدیم/کلسیم وابسته به پتاسیم تعلق دارد. این پروتئین ممکن است در بلوغ ملانوزوم ها نقش داشته باشد

 

 آلبینیسم چشمی پوستی نوع VII (OCA7).

 آلبینیسم چشمی پوستی نوع 7 (OCA7) با موی بور تا قهوه ای تیره و پوستی با مقدار رنگدانه بسیار کمتر نسبت به والدین توصیف می شود. افراد مبتلا به این نوع آلبینیسم دارای نیستاگموس و شفافیت بسیار زیاد عنبیه هستند. شدت بینایی از6/18 تا3/60  متغیر است.

OCA7 با موتاسیون هایی در ژن C10orf11 همراه است. ایزوفرم 1 از چهارچوب خواندن باز این ژن باعث کد شدن یک پروتئین 226 آمینواسیدی می شود که حاوی نواحی تکراری غنی از لوسین می باشد. عملکرد این پروتئین ناشناخته است، اما تصور می شود که این پروتئین در تمایز ملانوسیت نقش داشته باشد.

 

موتاسیون ها و آلبینیسم چشمی پوستی

اغلب موتاسیون های توصیف شده و مرتبط با OCA جابجایی های یک باز بوده اند که به جابجایی آمینواسید در پروتئین، وقوع رخدادهای غیر طبیعی در پیرایش RNA یا شکل گیری کدون های خاتمه پیش از بلوغ کامل پروتئین (موتاسیون های بی معنی یا زودرس) منجر می شود. شواهد جدید نشان داده اند که جهش های حذفی بزرگ تر و بازآرایی های کروموزومی نیز از جمله مکانیسم های مهم در جهش ژن های مرتبط با OCA هستند. عقیده بر این است که جهش های حذفی یا مضاعف شدن ها بیش از 5% موتاسیون های مرتبط با OCA را تشکیل می دهند.

شایان ذکر است که همه افراد از بین 20000 یا تعداد بیشتر ژن موجود در بدن، حامل 4 تا 5 ژن غیر طبیعی هستند. در والدین با رابطه فامیلی نزدیک (ازدواج خویشاوندی) نسبت به والدین غیرخویشاوند، شانس این که پدر و مادر ژن غیر طبیعی مشابهی داشته باشند، بیشتر است، این رخداد ریسک داشتن فرزندی با اختلال ژنتیکی مغلوب را افزایش می دهد. چهار ژن مرتبط با انواع مختلف OCA شناسایی شده اند، هر یک از این ژن ها در تولید ملانین در ملانوسیت های پوست، فولیکول مو، عنبیه و رتینای چشم نقش دارند. در مورد تیره شدن رنگ پوست و مو، ملانوسیت به منظور ایجاد رنگ در پوست و مو رنگدانه ملانین را به کراتینوسیت  انتقال می دهد.

 OCA1 با ناهنجاری ها (موتاسیون هایی) در ژن تیروزیناز (TYR) همراه است. ژن TYR مسئول تولید آنزیم تیروزیناز است، تیروزیناز در تولید رنگدانه ملانین یک آنزیم کلیدی است. برخی از موتاسیون های TYR به تولید یک آنزیم تیروزیناز کاملا غیر فعال منتج شده و در این شرایط هیچ نوع رنگدانه ملانینی تولید نمی شود. این رخداد به بروز OCA1A منجر می گردد. موتاسیون های مختلف در TYR به تولید یک آنزیم تیروزیناز با فعالیت آنزیمیی محدود منتج می شوند، اما با این وجود آنزیم همچنان قادر به تولید مقادیر اندکی از رنگدانه ملانین می باشد. این نوع OCA1A OCA1B نامیده می شود. در مورد OCA1B، با گذشت زمان رنگدانه ملانین در پوست، مو و چشم ها تجمع خواهد یافت.

 OCA با وقوع موتاسیون هایی در ژن OCA2 همراه است این ژن قبلا P نیز نامیده می شد .ژن OCA2 مسئول تولید پروتئینOCA2 است. عملکرد دقیق پروتئین OCA2 مشخص نیست، اما عقیده بر این است که پروتئین OCA2 در تنظیم حرکت تیروزین سوبسترا به داخل ملانوزوم  و نیز تنظیم محیط داخلی ملانوزوم نقش مهمی ایفا می کند.

 OCA3 با موتاسیون هایی در ژن کدکننده پروتئین مرتبط با تیروزیناز 1 (TYRP1) همراه است. این ژن مسئول تولید پروتئین مرتبط با تیروزیناز 1 است، این پروتئین شبیه آنزیم تیروزیناز بوده، و در تولید ملانین نقش دارد. آنزیم TYPR بخشی از یک خانواده ژنی است که شامل تیروزیناز و پروتئین مرتبط با تیروزیناز 2 (TYRP2) نیز می باشد. آنزیم TYRP1 مسئول پیشبرد مراحل بعدی تولید رنگدانه ملانین (پس از مرحله نخست از عملکرد تیروزیناز) نیز می باشد.

OCA4  با وقوع موتاسیون هایی در ژن SLC45A2 که قبلا MATP نامیده می شد همراه است. این ژن مسئول تولید یک پروتئین ناقل متصل به غشاء است. عملکرد دقیق این پروتئین ناشناخته باقی مانده، اما وجود آن برای تولید طبیعی ملانین توسط ملانوسیت ضروری می باشد.

شایان ذکر است که همه افراد از بین حدود 20000 ژن موجود در بدن، حامل 4 تا 5 ژن غیر طبیعی هستند. در والدین با رابطه فامیلی نزدیک (ازدواج خویشاوندی) نسبت به والدین غیرخویشاوند، شانس این که پدر و مادر ژن غیر طبیعی مشابهی داشته باشند، بیشتر است، این رخداد ریسک داشتن فرزندی با اختلال ژنتیکی مغلوب را افزایش می دهد

.

جوامع مبتلا به آلبینیسم چشمی پوستی(OCA)

فراوانی OCA1 در جمعیت جهانی تقریبا 1/40000 است. اغلب افراد شناسایی شده مبتلا به OCA1 از نوع 1A  هستند. فراوانی OCA  نوع 1B مشخص نیست.

در برخی از جمعیت های آفریقایی شیوع OCA2 می تواند از 1/1500 تا 1/8000 بالا باشد. شیوع این نوع آلبینیسم در جمعیت آفریقایی آمریکایی تخمین زده شده است، که شیوع بالایی بوده و به میزان 1/10000 می باشد.

فراوانی OCA تقریبا 1/17000 می باشد. این فراوانی می تواند بسته به نوع OCA و جمعیت مورد مطالعه بین جمعیت های مختلف متفاوت باشد.

در جمعیت جهانی فراوانی OCA1 معادل 1/40000 است، اما در جمعیت های مختلف می تواند متفاوت باشد. برای مثال، در ایرلند شمالی فراوانی این نوع آلبینیسم 1/10000 برآورد شده است. اغلب افراد مبتلا به OCA1 از نوع 1A هستند. فراوانی OCA  نوع 1B مشخص نیست.

در برخی از جمعیت های آفریقایی شیوع OCA2 می تواند از 1/1500 تا1/8000 بالا باشد. شیوع این نوع آلبینیسم در جمعیت آفریقایی آمریکایی تخمین زده شده است، که شیوع بالایی بوده و به میزان 1/10000 می باشد. در سایر جمعیت های مورد مطالعه شیوع OCA2 تقریبا 1/38000-1/40000 است.

شیوع OCA3 مشخص نیست. تاکنون افراد مبتلا به OCA3 در جوامع ساکن آسیا، ترکیه و شمال اروپا شناسایی شده اند.

در اغلب جمعیت های جهان شیوع OCA4 تقریبا 1/100000 است. OCA4 در کشور ژاپن بیشترین شیوع را دارد، اما در جوامع ساکن شمال اروپا، هند و مراکش نیز یافت شده اند.

شیوع OCA5 مشخص نیست.   OCA5 تنها در یک خانواده گزارش شده است.

شیوع OCA6 نامشخص است. OCA6 تنها در دو نفر گزارش شده که یکی از آن ها در چین و دیگری در هند ساکن است.

شیوع OCA7 مشخص نیست. OCA7 در چندین نفر از ساکنین جزایر فارو، دانمارک گزارش شده است، همگی این افراد نسبت به یک موتاسیون بی معنی مشابه (p.Arg194*) هموزیگوت هستند. فرد دیگری از لیتوانی نسبت به موتاسیون متفاوتی در همین ژن (c.66dupC) هموزیگوت بود.

شایان ذکر است که تغییرات شایع در توالی DNA این چهار ژن با تغییر رنگ پوست و مو و چشم همراه هستند

.

اختلالات مرتبط با آلبینیسم چشمی پوستی

علائم اختلالات زیر می توانند به علائم آلبینیسم چشمی پوستی شباهت داشته باشند.

مقایسه این علائم در تشخیص افتراقی مفید هستند:

سندرم هرمانسکی-پودلاک (Hermansky-Pudlak) یک اختلال نادر، وراثتی است که شامل سه ویژگی زیر می باشد:

  • کاهش رنگدانه در پوست، مو و چشم (آلبینیسم چشمی پوستی، همراه با مشکلات بینایی)
  • اختلال در عملکرد پلاکت های خون
  • ذخیره شده غیر طبیعی موادی شبیه به چربی (Ceroid lipofuscin) در بافت های مختلف بدن

 چندین ژن مختلف که در ارتباط با سندرم هرمانسکی-پودلاک هستند گزارش شده اند.

آلبینیسم چشمی یک اختلال وابسته به کروموزوم X مغلوب است که سلول های رنگدانه ای چشم ها را تحت تاثیر قرار می دهد. افراد مبتلا (اغلب مردان) مشکلات بینایی دارند، و رنگ مو و پوست آن ها ممکن است نسبت به سایر اعضای خانواده روشن تر باشد.

  Motor nystagmus مادرزادی یک وضعیت ژنتیکی است که با حرکت غیر ارادی چشم ها به سمت عقب و جلو (نیستاگموس) توصیف می شود. افراد مبتلا اغلب با چرخش یا حرکت تند و سریع سر سعی می کنند وضوح بینایی خود را بهبود ببخشند.

ژن های OCA و تغییر رنگدانه پوست و موی طبیعی

جالب است که تعدادی از ژن های مسئول OCA در تغییر رنگدانه پوست و موی طبیعی نقش دارند. تغییر در ژن های مرتبط با OCA1، OCA2، OCA4 و OCA6 نیز با ایجاد تفاوت هایی در رنگ پوست و مو مرتبط بوده است. برای مثال، تغییر در ژن OCA2 با رنگ های چشم قهوه ای یا آبی و تغییر در ژن OCA3 با رنگ موی قهوه ای یا آبی در ارتباط است. در چنین مواردی موتاسیون باعث حذف تمامی عملکردهای پروتئین یا افراد مبتلا به OCA نمی شود بلکه موتاسیون تغییری جزئی در عملکرد پروتئین ایجاد می کند که نتیجه آن افزایش یا کاهش مقدار رنگدانه ملانین تولید شده می باشد

 

تشخیص آلبینیسم چشمی پوستی

هر چند ظاهر فیزیکی فرد می تواند به تشخیص درست نوع آلبینیسم کمک کند، اما به منظور تعیین نوع OCA، توالی یابی DNA هفت ژن مسئول ایجاد این بیماری نیز الزامی است.

در مورد افراد مبتلا به OCA که اجداد آفریقایی دارند، بررسی حذف قطعه اگزونی به طول 2.7 کیلوباز در ژن OCA2 الزامی است

.

درمان های استانداردآلبینیسم چشمی پوستی

افرادی که OCA در آن ها تشخیص داده شده است به منظور تعیین شدت بیماری می بایست توسط متخصص چشم معاینه شوند. عینک یا لنز می تواند باعث بهبود بینایی شود. به علاوه، شدت بینایی می تواند با افزایش سن بهبود یابد. لذا مراجعات دوره ای و منظم به افتالمولوژیست الزامی است. عینک های تیره یا کلاه های لبه پهن می توانند به کاهش حساسیت نسبت به آفتاب (نور گریزی) کمک کنند. همچنین میزان پیگمان پوست در افراد مبتلا باید بررسی شود. به منظور کاهش آفتاب سوختگی، آسیب پوست و ابتلا به سرطان می بایست با استفاده از پوشاندن پوست یا استفاده از کرم های ضد آفتاب از قرار گرفتن پوست در معرض آفتاب جلوگیری کرد. توصیه های اختصاصی در زمینه مراقبت از پوست به شرایط رنگدانه ای فرد بستگی دارند

.

 

Reference

King RA, Oetting WS. Oculocutaneous Albinism. In The Pigmentary System: Physiology and Pathophysiology, 2nd ed. Nordlund JJ, Boissy RE, Hearing VJ, King RA, Oetting WS, Ortonne J-P, eds. New York, NY: Oxford University Press; 2006:599-613.

Morice-Picard F, Lasseaux E, Cailley D, Gros A, Toutain J, Plaisant C, Simon D, François S, Gilbert-Dussardier B, Kaplan J, Rooryck C, Lacombe D, Arveiler B. High-resolution array-CGH in patients with oculocutaneous albinism identifies new deletions of the TYR, OCA2, and SLC45A2 genes and a complex rearrangement of the OCA2 gene. Pigment Cell Melanoma Res. 2014;27:59.

.


نویسندگان

دکتر محمد کاظمی، دکتر محمد امین طباطبائی فر (متخصص ژنتیک پزشکی)، واحد تحقیق و توسعه آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک اریترون

تماس با ما


اریترون یک آزمایشگاه تخصصی است که از راه های مختلف می‌توانید با آن در تماس باشید و پرسش ها

 و مشکلات خود را به آسانی با متخصصین ما در میان بگذارید.

 

ساعت کار آزمایشگاه از 06:30 صبح الی 10 شب به طور یکسره و روزهای تعطیل از 7 صبح الی 2 بعد از ظهر

اصفهان / خیابان شیخ صدوق شمالی / خیابان شیخ مفید غربی

جواب آزمایش خود را به آسانی از طریق ربات تلگرامی به آدرس erythronlab_bot@ دریافت نمایید.

شماره تماس : 2-36633621 - 031

شماره فکس: 89784728- 021                                           [email protected]

                                                                                    کد پستی : 76351-81647